Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin Akdeniz Havzası içerisinde yer alan, gelişmekte olan ve Serbest Ticaret Anlaşması imzaladığı Arnavutluk, Bosna Hersek, Mısır ve Tunus ile ticaretindeki rekabet avantajlarının gözlemlenerek, Türkiye için gerekli politika önerilerinin geliştirilmesidir. Bu kapsamda 2012-2022 dönemi arasında Türkiye’nin seçili ülkeler ile Ticaret Bakanlığı tarafından paylaşılan başlıca ticaret ürün grupları, demir-çelik (72), plastik ve mamulleri (39), deri ve kösele (41), inorganik kimyasallar (28) içerisindeki rekabet avantajları, Balassa’nın karşılaştırmalı üstünlükler indeksiyle hesaplanmıştır. Bulgular, Türkiye’nin Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenmiş ana ürün grupları içerisinde demir ve çelikte orta düzeyde rekabet avantajına sahip olduğunu, diğer ürün gruplarında ise rekabet gücünü istikrarlı olarak artırdığını ve bu bağlamda karşılaştırmalı üstünlük katsayılarının göz ardı edilmemesinin uluslararası ticaretine katkı sağlayacağını vurgulamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Uluslararası Ticaret, Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi, Rekabet Avantajı, Akdeniz Havzası

Kaynakça
Agung, A. S., Ishak, Z., Asngari, I., & Bashir, A. (2019). The effect of ASEAN-Korea free trade agreement (AKFTA) on Indonesia trade: A Gravity Model Approach. Jurnal Ekonomi Pembangunan, 17(1), 1–7.
Akay, A. B. (2023). Türkiye Azerbaijan economic relations: bilateral revealed comparative advantage perspective. Politik Ekonomik Kuram, 7(Özel Sayı), 225–237.
Akay, B., Yıldız, Ö., Yavuz, B., & Türk, B. (2023). Türkiye’nin yaş meyve ürünlerindeki rekabet gücünün incelenmesi. Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 9(Special Issue), 453-464.
Aksoy, A., & Kaymak, H. C. (2021). Competition power of Turkey’s tomato export and comparison with balkan countries. Bulgarian Journal of Agricultral Science, 27(2), 253-258.
Alaskarov, A., & Sandalcılar, A. R. (2023). Açıklanmış karşılaştırmalı üstünlüklere göre Azerbaycan ile Türkiye arasındaki rekabet gücünün analizi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 450–467.
Altuntaş, S. C. (2021). Türkiye otomotiv endüstrisinin açıklanmış karşılaştırmalı üstünlük modeli açısından rekabet analizi. Gümrük ve Ticaret Dergisi, 8(25), 36–49.
Ateş, E., & Seymen, A. D. (2019). Türkiye’nin imzaladığı serbest ticaret anlaşmaları: iki yanlı-sektörel bir analiz ve dış ticaret politikası açısından bir değerlendirme. Sosyoekonomi, 27.
Bashimov, G. (2017). Mobilya Endüstrisi: Türkiye’nin küresel piyasadaki karşılaştırmalı üstünlüğü. İktisadi Yenilik Dergisi, 4(2), 20–29.
Burrell, G., Morgan, G., Burrell, G., & Morgan, G. (1979). Assumptions about the nature of social science. Sociological Paradigms and Organisational Analysis, 248(1), 1–9.
Cihan, K. A., & Sandalcılar, A. R. (2021). Serbest ticaret anlaşmalarının Türk dış ticaretine etkileri. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 33, 37–52.
Çakmak, Ö. A. (2005). Açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler ve rekabet gücü: Türkiye tekstil ve hazır giyim endüstrisi üzerine bir uygulama. Ege Academic Review, 5(1), 65–76.
Çaşkurlu, S. (2023). Türkiye’nin buğday unu ve makarna ihracatındaki rekabetçiliğine eleştirel bir yaklaşım. Third Sector Social Economic Review, 58(3), 2284–2307.
Çeştepe, H. (2012). Türkiye’nin seçilmiş Ortadoğu ülkeleriyle ticaretinin analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23–43.
Çimen, Z. A. (2024). Sınırda karbon düzenlemesi ve seçilmiş sektörlerde Türkiye’nin küresel rekabet gücü. Politik Ekonomik Kuram, 8(1), 1–17.
Demir, E., & Önder, K. (2023). Avrupa Birliği’ne aday ülkelerin tekstil ve konfeksiyon sektörünün karşılaştırmalı rekabet analizi: 2010-2020 dönemi. Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 6(1), 64–86.
Doğan, A., & Uzun, A. (2014). Serbest ticaret anlaşmalarının Türkiye’nin dış ticaretine etkileri. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1), 325–344.
Erdem, T. (2020). Competitiveness of dried sector: A case study of world and Turkey. Agric. Econ.—Czech, 66, 365–372.
Erkan, B. (2011). SITC teknoloji sınıflandırmasına ilişkin açıklanmış karşılaştırmalı üstünlüklerin belirlenmesi: Türkiye ve diğer N-11 ülkelerinin karşılaştırılması. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 48(558), 35–48.
Erkan, B., Arpacı, B., Yaralı, F., & Güvenç, İ. (2015). Türkiye’nin sebze ihracatında karşılaştırmalı üstünlükleri. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 18(4), 70–76.
Erkekoğlu, H., & Koçer, E. (2024). Türkiye ile Rusya arasındaki dış ticaretin farklı endeks türlerine göre analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 99–112.
Günbayi, I., & Sorm, S. (2018). Social paradigms in guiding social research design: the functional, ınterpretive, radical humanist and radical structural paradigms. Online Submission, 9(2), 57–76.
Kalaycı, C. (2017). Serbest ticaret anlaşmalarının Türkiye’nin dış ticaretine etkileri: açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler endeksi uygulaması. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 3(2), 133–147.
Kazancı, B. A., & Lüy, B. (2023). Türk Cumhuriyetlerinin sağlık sektörü açısından rekabet gücü: açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler teorisi (AKÜ). Politik Ekonomik Kuram, 7(2), 116–127.
Ketenci, C. K., & Bayramoğlu, Z. (2018). Türkiye’de ceviz üretiminin rekabet analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(3), 339–347.
Kuşat, N., & Denli, E. A. (2021). Açıklanmış karşılaştırmalı üstünlüklere göre Türkiye-BRICS rekabet gücü analizi (2008-2019). Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 94–111.
Mrdalj, V., Tomić, N., Jalić, N., Ostojić, A., & Vaško, Ž. (2019). Comparative advantages and ıntra-industry trade for meat sector in Bosnia and Herzegovina’s Trade. VIII. International Symposium on Agricultral Sciencez AgroReS, 164-173, Bosnia and Herzegovina: Banja Luka, 2019.
Özbaş, H., & Yıldırım, O. (2022). Türkiye’nin dış ticaretinde açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler (2001-2019).
Özdemir, D. (2024). Evaluation of comparative advantages of Trade in service in Türkiye with RCA and TBI indices. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 31(1), 47–60.
Özözen, S. (2023). Türkiye’nin narenciye sektöründe karşılaştırmalı rekabet gücü. Yönetim Bilimleri Dergisi, 21(Cumhuriyetin 100. Yılı Özel Sayısı), 944–967.
Rashid, T. (2006). Implications of trade and ınvestment with India. Publications of State Bank of Pakistan-Research and Economic Policy Departments. P, 1.
Ricardo, D. (1817). On the principles of political economy and taxation: London.
Serin, Z. V., & Yeldan, S. (2023). Savunma sanayi ürünlerinde Türkiye’nin rekabet gücünün belirlenmesi: açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler ve karşılaştırmalı ihracat performansı. Journal of Economic Policy Researches, 10(2), 485–503.
Smith, A. (1991). Wealth of nations prometheus books. New York.
Topuz, H., & Coşkun, A. (2018). Ricardo’nun karşılaştırmalı üstünlükler teorisi: Türkiye, Kolombiya ve Güney Kore üçlüsünün sektörel bazda uygulamalı bir analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(25), 672–685.
Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı. (2024). Yürürlükte bulunan STA’lar. https://ticaret.gov.tr/dis-iliskiler/serbest-ticaret-anlasmalari/yururlukte-bulunan-stalar#:~:text=Ülkemizin%20hali%20hazırda%2023%20ülke,BAE)%20STA’ları%20yürürlüktedir.
Türkmen, A., & Yiğitler, H. (2022). Yüksek ve orta teknolojili ihraç ürünlerindeki karşılaştırmalı üstünlük ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 1–16.
Unat, E. (2022). Açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler yöntemine göre Türk kimya sektörünün Avrupa Birliği ülkeleri karşısındaki rekabet gücünün analizi. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 15(2), 146–170.
Uzundumlu, A. S., & Ateş, T. (2024). Investigation of olive production in ten-year period in 1961-2021 years. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 11(2), 330–341.
Yalçın, M. (2024). MIST ülkelerinin ihracat rekabet güçlerinin karşılaştırmalı analizi. İzmir İktisat Dergisi, 39(2), 488–506.
Yalçın, T., & Bakan, S. (2021). Türkiye’nin rekabet gücünün açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler yöntemiyle analizi (2005-2018 dönemi). Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6(2), 98–114.
Yeldan, S. (2023). Savunma sanayi ürünlerinde Türkiye’nin rekabet gücünün belirlenmesi: açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler ve karşılaştırmalı ihracat performansı yöntemi uygulaması. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, 2023.